zaterdag 5 december 2015

Sinterklaas en God.....




Kort geleden kwam ik het liedbundeltje tegen, dat ik vroeger als kind mee had genomen naar de zondagsschool.
Ik keer ernaar, nam het in mijn handen en was meteen even terug in die tijd.
Zondagsschool: - Vroeg opstaan en nog snel het liedje uit mijn hoofd leren dat was opgegeven.                            
                            - In een lokaaltje zitten met andere kinderen en zingen.
                            - Een aardige juffrouw die spannende verhalen vertelde.
                            - Naar huis huppelen, want ik had weer wat geleerd en zat nog helemaal in de sfeer.                                   
Wat was die sfeer: bij gevaren in het leven was er altijd de goede God, de goede Vader. Als je naar Hem luisterde, goed je best deed, lief was, dan hield deze goede Vader van je!

Het was mijn voorstellingswereld, mijn beeld dat ik van God maakte, van de bijbel. Een kind van 6 jaar leeft in een wereld, waarin fantasie en werkelijkheid door elkaar kunnen lopen.
Sinterklaas bestaat, die kun je toch aanraken? En de pepernoten vliegen ineens door de opening van de deur en komen toch echt van Zwarte Piet uit Spanje.
Koning David en Jonas in de walvis en Daniël in de leeuwenkuil zijn net zo reëel als Sinterklaas. Want ik leefde mee in die verhalen, zag het voor me en gelukkig, altijd was er weer God. Streng, maar Hij zorgde wel voor je, mits je niet zo ongehoorzaam was als b.v. koning Saul, daar liep het slecht mee af: hij luisterde NIET naar God.

Nee, als kind begreep ik: God is er, ver, ver weg. Je zag Hem niet, maar Hij was er en zag mij WEL.
Mijn leven was niet zo onbezorgd. Een gezin dat niets met de kerk en geloof had, maar waar wij als kinderen wel een strenge opvoeding kregen.
We moesten gehoorzaam zijn, aan allerlei eisen voldoen en praten werd te weinig gedaan. Nee, dat voelde als kind niet als een veilige haven.
Wat was ik dan ook dankbaar dat deze God er was.
Goed, ik kwam erachter dat Sinterklaas niet echt bestond en net als de Pieten, aangekleedde mannen en vrouwen waren, die tijdelijk een rol speelden. Terwijl ik toch in deze Sinterklaas geloofd had, maakte mij dat niet aan het twijfelen rondom God. Dat grapje konden ze toch niet maken met dit onzichtbare wezen in de wolken?

De vriendelijke zondagsschool juf maakte plaats voor een ietwat afstandelijke dominee op de openbare lagere school, die eveneens verhalen uit de bijbel vertelde.
De verhalen waren nu minder spannend maar het ontzag voor God werd er niet minder om. Sterker, deze God speelde voortdurend een rol in je leven en kon er voor zorgen, dat je een goed mens werd of slecht bleef.
Ik geloofde in deze God, de Vader. 
Want zonder God leven, was een riskante zaak. Vooral als er ook nog bij verteld werd, hoe het in het hiernamaals er voor je uit kon zien. Brrrr..... de eeuwige hel.
Tja..... de hersentjes van een opgroeiend kind kunnen op volle toeren draaien en conclusies trekken, die irreëel leken, maar reëel waren, voor mij althans.
En ik denk dat veel meer mensen zich hierin kunnen herkennen. 

Maar wat gebeurt er met deze herinneringen. Hoe krijgen deze verhalen in het volwassen leven een plek? Blijft deze goddelijke sprookjeswereld een realiteit? Zodat fantasieën en kinderlijke belevingen, heel sluipend als dogma's worden verankerd in het denken? Dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen God's voorstellingen maken en je eigen verstand gebruiken? Zijn we er ons ten volle van bewust, hoe deze ingesleten denkpatronen ontstaan? Dringt het voldoende tot ons door, waar de basis van ons geloven op gestoeld is?
Of is het misschien zoals Adriaan van Dis al lang geleden opmerkte, dat er zo schrikbarend veel onvolwassenheid is onder de mensen. Want daar doet het wel aan denken, wanneer we om ons heen zien, dat voor tevelen geldt, dat wat een gezagdrager uitspreekt, voor waar wordt genomen.

Ik heb zelf een enorme "bekering" doorgemaakt, door mijn kinderlijke voorstelling van God, die ik als volwassene zijnde, een tijd lang, als dogma's had aangenomen en uiteindelijk na een lang proces en het kunnen loslaten, van christelijke indoctrinaties, die er ook in het "gewone" leven, in de maatschappij, volop aanwezig zijn, weer uit ben gekomen bij: mijzelf, als mens!

Leefse
Aaltje!


4 opmerkingen:

  1. Beste Aaltje,

    dit blog sprak mij in het bijzonder aan door de titel.

    Het toeval wil namelijk dat deze combinatie mijn redding is geweest van de religie in het algemeen en het katholicisme in het bijzonder.

    In "mijn" tijd werd het sinterklaasgebeuren nog als correctiemiddel gebruikt en ons werd wijsgemaakt, dat als je erg stout was, je in de zak van zwarte Piet werd gestopt en mee moest naar Spanje. Daar moest je dan werken in de pepernotenfabriek.

    Nu was ik pas vijf of zes jaar oud (1952 - 1953) maar dat idee sprak mij erg aan. Zo klein als ik was begreep ik best wel dat ik aan de lopende band van de pepernotenfabriek regelmatig een pepernoot in mijn mond zou kunnen steken en dat leek mij geen slecht plan.

    Ik was al een "bewerkelijk" mannetje maar dit inzicht bracht mij tot ongekende hoogten van kattenkwaad en dat bleek te werken.
    Tijdens het sinterklaasfeest op de kleuterschool werd ik door zwarte Piet in de lege, op de grond liggende zak gezet in de vaste veronderstelling dat ik op tilt zou gaan en mijn lesje zou leren.

    Niets was minder waar want ik gaf geen krimp, mijn plan leek te werken! Dat kon zo natuurlijk niet dus Piet trok van arren moede de zak omhoog in de hoop, het beoogde effect te bereiken maar helaas, ik voldeed niet aan de verwachtingen. Toen de rand van de zak boven mijn hoofd kwam en ik nog steeds niet reageerde kon Piet niet anders dan de zak weer op de grond laten zakken en mij eruit te halen.

    En toen barstte ik in tranen uit, niet zoals men aannam een verlate reactie, maar omdat mijn plan in duigen gevallen was. Op dat moment moet ik mij gerealiseerd hebben dat het allemaal niet waar was. En als dit allemaal niet waar was, waar kon ik dan nog wel op vertrouwen?

    Al snel moet toen tot me doorgedrongen zijn, dat god dus ook wel nep zou zijn. Op die manier heb ik dus geen godsbeeld opgebouwd en werd het geloof gaandeweg ontmanteld. Daarom ben ik er ook van overtuigd dat er helemaal geen god bestaat.

    Als ik de verhalen van de verschillende "afvalligen", waaronder u en "onze" Inge lees, en de ellende die jullie hebben moeten verduren en eigenlijk nog steeds mee maken, dan kan ik mijn geluk niet op, omdat dat kleine manneke destijds helder genoeg was om tot de enige juiste conclusie te komen.

    Alle ellende die door religie wordt veroorzaakt, ik walg er van.

    Ik hoop van ganser harte dat u zich er echt helemaal van los hebt kunnen maken en ik bewonder u om uw eerlijke relaas, in de hoop dat het andere mensen ook kan helpen.

    Liefs en leefse,

    Jos.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Jos!
      Allereerst mag je mij je noemen. Volgens mij liggen onze leeftijden niet zo ver uit elkaar.

      Wat fijn om jouw bijzondere reactie te lezen. Ik heb me er helemaal een voorstelling van kunnen maken hoe jij als kind dit "avontuur" in de grote mensenwereld hebt kunnen gebruiken om NEE te zeggen tegen een god die door mensen is gemaakt. Inderdaad, wat mag je van geluk spreken, dat je al zo jong van geloof afstand hebt kunnen nemen en dat met volle overtuiging.
      Hebben jouw ouders daar destijds geen moeite mee gehad?

      Ik wil er graag op een andere manier nog wat aan toevoegen: jouw creatief vermogen heeft jou behoed voor het geloof in god. Deze herinnering is een bouwsteen geworden voor de opbouw van jouw karakter.
      Mijn eerste herinnering (ik ga er in mijn boek uitgebreider op in) was, dat ik als 2½ jarig meisje in het ziekenhuis een operatie moest ondergaan: de verwijdering van amandelen. ik vond het vreselijk, was bang, vertrouwde de boel niet, begon te protesteren en weigerde dat het vieze stink kapje op mijn neus werd gezet. Op mijn verzet reageerde de zuster met het geven van een klap in m'n gezicht: luisteren zul je, gehoorzamen! Daarna weet ik niets meer, viel weg in de narcose. Zoals jij de conclusie trok bij de zwarte piet, dat het allemaal onzin was, wat ze je vertelden en dat één van jouw bouwstenen werd in jouw leven, werd mijn conclusie: "oei, als ik niet doe wat ze zeggen, dan krijg ik klappen, ik kan tegen die wereld niet op" en werd zwijgzaam. Bij mij werd het een gevoel van onmacht tegenover mijn omgeving. Jij had de boel ontmaskerd en wist je daardoor gesterkt.

      Mag ik me bedienen van de kunst van het raden en vermoeden, dat je ook later in je leven niet alles voor zoete koek hebt geslikt?

      Dank je wel voor wat je mij toewenst en hoop inderdaad, dat meer mensen uit hun hoekje zullen komen met hun verhalen!

      Ook vanaf deze plek voor jou:
      Liefs en Leefse,
      Aaltje.

      Verwijderen
  2. Hallo Aaltje,

    ik heb mij natuurlijk nog een aantal jaren aan het katholieke bestel van het gezin geconformeerd, als broekie beschik je nog niet over de vaardigheid en het lef om per direct de knuppel in het hoenderhok te gooien.
    Bovendien bleek het nuttig te zijn want alles wat ik moest leren op het godsdienstonderwijs werd met de nodige achterdocht bekeken en werd zodoende materiaal tegen het geloof in plaats van er voor.

    Zo rond mijn twaalfde begon ik de kerk te verzuimen en dat hadden mijn ouders uiteraard snel in de gaten. Maar ondanks hun geloof stonden zij met beide benen op de grond en toen ik "ter verantwoording" werd geroepen en mijn bezwaren kenbaar maakte werd dat geen reden voor ruzie.

    Met name mijn moeder zei : "Jammer als je het niet geloven kunt maar ik kan je niet dwingen. Je moet altijd doen wat je niet laten kunt en laten wat je niet doen kunt, zolang er niemand mee schaadt. Er zijn al huichelaars genoeg."

    Het heeft ze waarschijnlijk best pijn gedaan want later vielen er meer broers en een zus af maar dat hebben ze grootmoedig geaccepteerd.

    Verder probeer ik inderdaad alles nuchter te bekijken en zo goed mogelijk te overdenken. Dat geeft geen garantie dat ik er niet eens naast zal zitten of misschien wel vaak, uiteindelijk kunnen je inzichten door de tijd ook veranderen.

    Ik volg altijd een redelijk harde lijn maar het volgen van Inge's blog en nu ook het jouwe stemt mij milder, ik leer van jullie en ben jullie daar dankbaar voor.

    Tenslotte loop ook ik het risico in al te vaste overtuigingen vast te lopen. Deze zomer wordt ik negenenzestig jaar, tegenwoordig nog niet echt oud maar het zit er wellicht aan te komen.

    Liefde en leefse,

    Jos.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Jos,

      Dank je wel voor jouw uitgebreide antwoord.
      Wat fijn, dat je zulke ouders hebt gehad. Niets opleggen, maar zorgen dat je vertrouwen kreeg ik jezelf, zelfvertrouwen dus.

      Is het niet zo, dat voor iedereen geldt, dat je uit moet kijken voor het vastzitten in eigen denkbeelden? Jij bent je van dit "gevaar" bewust en dat vind ik heel waardevol. Ik probeer althans, er ook vaak van uit te gaan, dat "het ook allemaal anders zijn kan".

      En dan.... niet jij bent oud, maar de duvel is oud (grapje).

      Een lieve Leefse groet,
      Aaltje!

      Verwijderen